Czy ebooki to ekologiczne czytanie? Książki w wersji elektronicznej zapobiegają wycince drzew i redukują ślad węglowy powstający w wyniku transportu. Niekoniecznie są jednak dobrą alternatywą dla książek tradycyjnych. „Czytniki e-booków są bardziej ekologiczne, jeśli czytamy kilkadziesiąt książek rocznie”– mówi Łukasz Kierus, prezes i założyciel księgarni internetowej TaniaKsiazka.pl, marki należącej do spółki Glosel.
Blanka Dżugaj: Czy w obecnych cyfrowych czasach wzrasta popularność e-booków? Jakie są główne powody, dla których czytelnicy je kupują?
Łukasz Kierus, prezes i założyciel księgarni internetowej TaniaKsiazka.pl: Według badań przeprowadzonych przez CBOS w 2021 roku 7 proc. czytelników w Polsce wybiera formę e-booka, natomiast nadal zdecydowana większość, tj. 65 proc., woli książki papierowe. Wersje elektroniczne preferują zazwyczaj osoby młode, często w wieku szkolnym, ponieważ jest to wygodne rozwiązanie przy nauce i poszukiwaniu określonych informacji – szybko i łatwo można wyszukać kluczowe słowa przez wyszukiwarkę czytnika. Z naszych obserwacji wynika, że konsumenci kupują więcej e-booków niż kilka lat temu, a dzieje się tak z różnych powodów. Przede wszystkim można mieć wiele książek na jednym lekkim, podręcznym urządzeniu i nosić je przy sobie zawsze i wszędzie. Ogromnym plusem e-booków jest natychmiastowy dostęp bez wychodzenia z domu. Nie trzeba czekać na przesyłkę z zakupionymi pozycjami ani iść do księgarni – od razu po dokonaniu płatności książka ląduje na naszym czytniku. Osoby, które nie mają w domu wystarczającej ilości miejsca na regały z książkami również mogą wybrać wersje elektroniczne. Do tego wszystkiego dochodzi również kwestia ekonomiczna – z reguły e-booki są tańsze niż papierowe egzemplarze.
E-booki wydają się bardziej ekologiczną formą zakupu od książek papierowych. Czy ekologia zaczyna odgrywać ważną rolę w ich rosnącej popularności?
Konsumenci, z pewnością, z każdym rokiem coraz bardziej zwracają uwagę na ekologię i podczas zakupów wybierają opcje najmniej szkodliwe dla środowiska. Dla księgarni TaniaKsiazka.pl dbanie o planetę jest bardzo ważne, dlatego staramy się prowadzić nasze działania w sposób eko – na przykład nasze przesyłki są pakowane zgodnie z zasadami less lub zero waste. Co do czytników, prawdopodobnym jest, że wielu naszych klientów wybiera je ze względu na ekologię, jednak przyjazność tych urządzeń dla środowiska jest kwestią sporną. Książki papierowe charakteryzują się dłuższą żywotnością, mają kilkadziesiąt lub nawet kilkaset lat zanim potrzebna jest im renowacja. Poza tym książkę drukowaną można poddać recyklingowi. Natomiast czytniki po kilku latach trzeba wymienić na nowe, co generuje elektrośmieci.
Czytniki e-booków są bardziej ekologiczne, jeśli czytamy kilkadziesiąt książek rocznie. Aby ślad węglowy był zrównoważony przy wykorzystaniu urządzenia, należałoby przeczytać 20-50 pozycji w roku. Ci, którzy czytają mniej, będą bardziej eko, jeśli zakupią drukowane wersje książek.
Takiego właśnie wyboru nadal dokonuje większość, nie tylko ze względu na ekologię, ale też na sam rytuał czytania tradycyjnej książki – na jej zapach i dotyk papieru. Podsumowując, myślę, że drukowane książki nie zostaną całkowicie wyparte przez e-booki, mimo niewątpliwych zalet czytania na urządzeniach elektronicznych.
Przeczytaj także: TaniaKsiążka.pl stosuje ekologiczne opakowania
Czy w najbliższej przyszłości wydawcy będą podkreślać ekologiczny aspekt e-booków?
Jeśli tak właśnie będzie, to przybierze to raczej formę edukacyjną, budowania świadomości o wpływie e-booków czy książek tradycyjnych na środowisko niż jednoznacznego stwierdzenia, która forma jest bardziej ekologiczna, a która mniej. Pamiętajmy, że nie jest to jednoznaczne. Do wytwarzania książek wykorzystuje się papier, zużywa się wodę, do transportu potrzebne jest paliwo. Ebooki są wyświetlane na urządzeniach, które przecież także trzeba wyprodukować, ponadto wymagają one prądu, ulegają usterkom i mają stosunkowo krótką żywotność. Produkcja nowych niesie za sobą kolejne obciążenia dla środowiska. Wzrost świadomości czytelników w tej kwestii jest ważny, bo pozwoli im dokonać takiego wyboru, który idzie w parze z ich przekonaniami.
Jak zmieniał się rynek e-booków na przestrzeni ostatnich kilku lat?
Według badań przepracowanych przez Bibliotekę Narodową w 2021 roku 5 proc. czytających wybiera formę e-booka.
Ten sposób lektury najpopularniejszy jest wśród najmłodszych badanych (wskazało go 14 proc. czytelników od 15 do 18 roku życia) i osób uczących się (14 proc.), co wiąże się zapewne z trybem udostępniania materiałów dydaktycznych przez nauczycieli i wykładowców.
W 2020 roku, czyli w okresie przymusowej izolacji 6 proc. badanych deklarowało wybór e-booków. Taki sam wynik odnotowała Biblioteka Narodowa rok wcześniej. W roku 2018 natomiast 5 proc. czytających deklarowało posiadanie e-booków. Procent czytelników, którzy wybierają e-wydania jest zatem w miarę stały od kilku lat.
Jak wyglądają wyniki sprzedaży e-booków w księgarni TaniaKsiazka.pl w ostatnim roku? Które z nich są najchętniej kupowane?
W naszej księgarni spośród e-booków największą popularnością cieszą się książki naukowe i popularnonaukowe (23 proc.), na drugim miejscu z wynikiem 16 proc. plasuje się literatura dla kobiet, zaraz za nią są poradniki (12 proc.) i beletrystyka (11 proc.). Kryminały i książki sensacyjne w wersji elektronicznej wybiera 9 proc. kupujących. W ciągu ostatnich 365 dni sprzedaliśmy łącznie 222 379 produktów elektronicznych, w tym audiobooków. Jednak e-booki cieszą się większą popularnością niż audiobooki.
Jak ten segment rynku będzie się rozwijał w najbliższych latach?
Konsumenci, którzy wybierają e-booki, kierują się wygodą użytkowania oraz faktem, że są one często tańsze niż wersje drukowane. W ostatnim roku odnotowaliśmy wyższą niż kiedyś sprzedaż e-booków i przewidujemy dalszy rozwój tego trendu w nadchodzących miesiącach. Nie są to jednak niebotyczne wzrosty, nadal większość czytelników kupuje książki drukowane. To co napędziłoby zdecydowany wzrost zamówień e-książek to ujednolicenie polityki wydawniczej w obrębie formatów oraz ich dostępności. Jeśli premiery odbywałyby się równocześnie, a zbiór tytułów tradycyjnych równałby się z tym elektronicznym, dałoby to czytelnikom realny wybór, a my moglibyśmy obserwować faktyczne wyniki badań nad preferencjami.
Rozmawiała Blanka Dżugaj
Ekobiznes.pl to specjalistyczny serwis informacyjny o ekologii w biznesie. Codziennie publikujemy najświeższe ekonewsy i autorskie wywiady z przedstawicielami świata nauki i biznesu. Znajdź nas na Linkedinie lub Facebooku, albo subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco z najciekawszymi ekoinformacjami.
