Urszula Szewczyk: Na polski rynek co chwilę wchodzą nowe firmy zajmujące się budową stacji ładowania. Jak wygląda dzisiaj otoczenie prawne stacji ładowania w Polsce i czy zachęca ono przedsiębiorców do inwestowania na polskim rynku?
Dr inż. Maciej Gis, Kierownik ds. komunikacji, rzecznik prasowy Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych: Infrastruktura ładowania nadal jest wyzwaniem na rynku polskim. Jak wynika z prowadzonego przez PSPA i PZPM „Licznika Elektromobilności”, na koniec marca 2022 roku liczba ogólnodostępnych stacji w Polsce wynosiła 2113.
Jak wskazaliśmy w raporcie „Polish EV Outlook 2022”, rozbudowę wciąż utrudnia szereg poważnych barier natury systemowej, których pokonanie wymaga kompleksowych zmian obowiązujących przepisów prawnych. Najpoważniejszą z nich, zarówno z perspektywy operatorów polskich jak i międzynarodowych, jest przewlekłość procesu przyłączania stacji ładowania pojazdów elektrycznych do sieci elektroenergetycznej. W praktyce, w zależności od konkretnego przypadku, przedmiotowy proces trwa od 3 miesięcy do nawet 3 lat. Średnia mieści się w przedziale od 18 do 24 miesięcy (w segmencie szybkiego ładowania prądem stałym DC).
Przeczytaj także: Rozwój elektromobilności w Polsce a wojna w Ukrainie
Wydłużony proces przyłączeniowy sprawia, że operatorzy miewają trudności z określeniem pewnego terminu oddawania stacji do użytku, co znacząco utrudnia planowanie inwestycyjne. Z uwagi na dość wąski zakres zmian, regulacje wprowadzone w ramach przeprowadzonej w 2021 r. nowelizacji Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, nie dysponują potencjałem, by doprowadzić do istotnego skrócenia czasu przyłączeń.
Bariery w tym obszarze obejmują również niekorzystne warunki przyłączeniowe dla operatorów ogólnodostępnych stacji ładowania, przejawiające się wskazywaniem punktów przyłączenia w znacznej odległości od planowanych lokalizacji ładowarek. Prowadzi to do znacznych kosztów dodatkowych na budowę infrastruktury, które w niektórych przypadkach mogą przewyższać kilkukrotnie nakłady na zakup i instalacje stacji ładowania.
W celu przyspieszenia rozwoju sieci ogólnodostępnych ładowarek niezbędne jest również wprowadzenie zmian w zakresie częstego obciążania operatorów kosztami budowy stacji transformatorowych oraz długich przyłączy energetycznych w sytuacji wydawania warunków przyłączenia przez OSD do sieci średniego napięcia. Skutkiem takiego stanu rzeczy jest podważenie opłacalności realizowanej inwestycji z uwagi na nieproporcjonalną wysokość ww. kosztów.
Kolejną barierą wymagającą wprowadzenia niezbędnych zmian w obowiązujących w Polsce przepisach prawnych jest częsty brak infrastruktury elektroenergetycznej przy autostradach i drogach szybkiego ruchu, która mogłaby zapewnić odpowiednią moc pod kątem planowanej rozbudowy ogólnodostępnej infrastruktury ładowania (m.in. w ramach regulacji AFIR).
Przeczytaj także: Volvo ładuje elektryki bezprzewodowo
Bez wątpienia sytuację związaną z infrastrukturą ładowania mogą poprawić dotacje z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na początku roku dostępne było wsparcie na budowę bądź przebudowę ogólnodostępnych stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 50 kW. Obejmowało również stacje ultraszybkie (o mocy co najmniej 150 kW). Efekty rynkowe związane z wdrożonym programem subsydiów powinny być zauważalne od 2023 roku.
Część firm będzie oferowało tzw. zieloną energię elektryczną na stacjach. Czy ten trend jest dziś dominujący, jeśli chodzi o nowe stacje?
Sektor elektromobilności w Polsce rozwija się coraz szybciej. W Polsce na koniec marca park BEV i PHEV liczył ponad 45 tysięcy sztuk. Za zdecydowaną większość tych zakupów odpowiadają firmy, które w swoich politykach przyjmują dążenie do neutralności klimatycznej.
Odzwierciedla to m.in. produkcja energii z OZE, która w 2020 r. wyniosła 19,1 TWh. Ponadto zwiększają się też obroty gwarancjami pochodzenia. W 2021 roku ich wartość wyniosła 30 332 268 MWh.
Z raportu Obserwatorium Rynku Paliw Alternatywnych „Elektromobilność wspiera zieloną energię” wynika, że zainteresowanie „zielonymi” certyfikatami jest na tyle duże, że w 2021 roku uzyskano najlepszy wynik w historii Rejestru Gwarancji Pochodzenia. Średnia ważona cena za gwarancję pochodzenia wyniosła 2,58 zł/MWh. Z zielonej energii już w tym momencie korzystają duże koncerny posiadające zakłady produkcyjne na terenie kraju. Również operatorzy stacji ładowania starają się pozyskiwać energię ze źródeł odnawialnych. Przykładem jest m.in. Tauron. Zgodnie z podpisanym porozumieniem pomiędzy Tauron Dystrybucja Serwis i Tauron Sprzedaż na produkt EKO Premium, wszystkie stacje ładowania samochodów elektrycznych są zasilane energią pochodzącą z OZE. Podobnie jest w przypadku Ionity, e.on czy Energa.
Należy też podkreślić, że wykorzystywanie samochodów elektrycznych już teraz wpływa na lokalne obniżenie emisji takich substancji jak: dwutlenek węgla (CO2), tlenki azotu (NOx) czy pyły zawieszone (PM). Jak wynika z badań m.in. Transport&Environment, nawet przy uwzględnieniu polskiego – mało korzystnego – miksu energetycznego, możliwe jest ograniczenie emisji CO2 w cyklu życia pojazdu o 29 procent. Wraz ze zwiększaniem udziału w polskim miksie energetycznym odnawialnych źródeł energii, ten odsetek będzie jeszcze większy. Dobrym tego przykładem są Niemcy czy Szwecja, gdzie ograniczenia w emisji CO2 wynoszą odpowiednio 56 i 79 procent.
Jak są dziś rozmieszczone stacje ładowania w Polsce? I kolejne pytanie – jak Pana zdaniem powinny być rozmieszczone?
Zgodnie z raportem Polish EV Outlook 2022, ponad połowa, a dokładniej 57%, wszystkich, ogólnodostępnych stacji ładowania w Polsce funkcjonuje w miastach liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Największa liczba ładowarek znajduje się w Warszawie. Jednak zauważamy znaczący wzrost ich liczby w takich miastach jak: Gdańsk, Katowice, Poznań i Kraków. W podziale na województwa, najwięcej ogólnodostępnych stacji zlokalizowanych jest na terenie województwa mazowieckiego, śląskiego, pomorskiego, dolnośląskiego i pomorskiego.
To na co warto zwrócić uwagę, to fakt, że ponadto 39,5% ogólnodostępnych stacji ładowania w Polsce znajduje się na publicznych parkingach, 19% w obrębie galerii handlowych, 15,5% na terenach hoteli, a 11% na stacjach paliw. Zdecydowana większość (93%) stacji ładowania w Polsce otwarta jest 24 godziny na dobę, a 11% stacji szybkiego ładowania prądem stałym (DC) zostało zlokalizowane w ramach sieci TEN-T.
Niewątpliwym wyzwaniem w przypadku infrastruktury ładowania jest wyrównanie różnic pomiędzy województwami i równoległa rozbudowa zarówno szybkich hubów ładowania, jak i miejskich stacji prądu przemiennego (AC).
Czy rośnie popularność przydomowych stacji ładowania? Czy dysponują Państwo danymi w tym zakresie?
Zgodnie z analizami przestawionymi w „Polish EV Outlook 2022”, polski potencjał w zakresie prywatnej infrastruktury ładowania szacujemy na ok. 110 tys. punktów do 2025 r.
Ładowanie EV w domu to bardzo popularne rozwiązanie wśród kierowców. Możliwość podłączenia samochodu pod ładowarkę do 22 kW zazwyczaj pozwala, by w przeciągu 8-10 godzin naładować akumulator do 100%. Ponadto w coraz większej liczbie domów stosuje się dedykowane taryfy energetyczne, które mają zróżnicowane stawki dzień/noc, a tym samym np. w nocy ładowanie samochodu staje się jeszcze bardziej opłacalne.
Ostatnio pisaliśmy o stacjach ładowania umieszczonych na słupach elektrycznych. Są też wiaty fotowoltaiczne do ładowania elektryków. Z jakimi pomysłami na stacje ładowania się Pan spotkał i które z nich są szczególnie warte uwagi?
Rozwiązaniem, które mogą przyspieszyć rozbudowę infrastruktury ładowania w polskich gminach, są stacje ładowania zintegrowane z oświetleniem ulicznym. Urządzenia tego typu funkcjonują z powodzeniem m.in. w Londynie.
Należy pamiętać, że instalacja konwencjonalnych stacji ładowania wymaga wyznaczenia wielu nowych miejsc w obszarze przestrzeni publicznej. Ponadto potrzebuje również odpowiedniego przyłącza energetycznego. W efekcie zastosowanie ładowarek w latarniach wydaje się rozwiązaniem, które z powodzeniem można zaimplementować nie tylko na parkingach, ale też przy ulicach. To rozwiązanie może być remedium dla mieszkańców domów wielorodzinnych, gdzie nie zawsze istnieje możliwość zainstalowania np. WallBoxa.
Pilotażowy program PSPA „ELAB Miasto Czystego Transportu”, potwierdził funkcjonalność ładowarki w słupie oświetleniowym. W efekcie z powodzeniem może stanowić alternatywę dla konwencjonalnych stacji ładowania o analogicznej mocy. Dzięki uniwersalności i dopasowaniu do uwarunkowań miejskich, wykorzystanie instalacji tego typu posiada znaczny potencjał do przyspieszenia rozbudowy ogólnodostępnej infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych w Polsce.
Wyniki badania wyznaczyły ponadto kierunek dla gmin planujących w najbliższych latach modernizację infrastruktury oświetleniowej. Chcąc rozwijać sieć ładowania opartą na urządzeniach zintegrowanych, samorządy, już na etapie planistycznym, powinny zabezpieczyć wszelkie kwestie techniczne, które w przyszłości mogą usprawnić proces instalacji ładowarek tego typu.
Przeczytaj także: Eleport i Bolt wybudują 300 stacji ładowania
Poza rozwojem rozwiązań typu AC konieczne jest również wzmocnienie działań związanych ze stacjami DC. Już w tym momencie na terenie kraju powstają huby składające się z kilku ładowarek o dużej mocy. Przykładem są choćby cztery stacje w Kątach Wrocławskich od GreenWay czy rozbudowująca się sieć ładowania od Ionity.
Jak będzie wyglądał rozwój stacji ładowania w tym roku?
W 2022 r. zakładamy uruchomienie kolejnych stacji ładowania, zarówno szybkich DC, jak też wolnych AC. Z kolei od 2023 roku możemy liczyć na wzrost liczby nowo instalowanych, szybkich ładowarek. Będzie to efekt m.in. uruchomionych programów wsparcia i wejścia na polski rynek kolejnych operatorów międzynarodowych. W raporcie „Polish EV Outlook 2022” zakładamy, że do 2025 r. liczba ogólnodostępnych punktów ładowania zwiększy się do około 42 tysięcy.
Ekobiznes.pl to specjalistyczny serwis informacyjny o ekologii w biznesie. Codziennie publikujemy najświeższe ekonewsy i autorskie wywiady z przedstawicielami świata nauki i biznesu. Znajdź nas na Linkedinie lub Facebooku, albo subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco z najciekawszymi ekoinformacjami.
