Branża budowlana odpowiada za ok. 10 proc. światowej emisji gazów cieplarnianych. Zrównoważony rozwój to już konieczność

ESG – trzy litery, które już dziś wyznaczają trendy w procesie transformacji globalnej ekonomii w kierunku zrównoważonej gospodarki. Szczególnie istotne znaczenie mają one dla branży nieruchomości odpowiedzialnej za ok. 10 proc. światowej emisji gazów cieplarnianych.

W 2015 roku wszystkie państwa członkowskie ONZ przyjęły „Agendę 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju”, stanowiącą wspólny plan działań na rzecz dobrobytu ludzi i ochrony środowiska naturalnego. Agenda ta zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG), których realizacja ma doprowadzić m.in. do położenia kresu ubóstwu, poprawienia stanu zdrowia i edukacji, zmniejszenia nierówności społecznych oraz pobudzenia wzrostu gospodarczego, przy jednoczesnym przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym i pracy na rzecz ochrony zasobów naturalnych.

ESG w centrum zainteresowania

Kluczową dla osiągnięcia tych założeń kwestią jest dobór aspektów ESG, które będą priorytetowe dla firmy czy organizacji. ESG (Enviormental + Social + Governece) to nic innego jak zestaw norm dotyczących działalności firmy, które społecznie świadomi inwestorzy wykorzystują do sprawdzania potencjalnych inwestycji. Kryteria środowiskowe biorą pod uwagę to, jak firma radzi sobie z wyzwaniami dotyczącymi wpływu na ekosystem, ograniczaniem wpływu na klimat.

Dla branży nieruchomości najbardziej naturalnym celem jest 11, związany ze zrównoważonymi miastami i społecznościami. W Skanska kierujemy się także tymi dotyczącymi czystej i dostępnej energii (7), działaniom na rzecz klimatu (13) oraz przywracania i utrzymania bioróżnorodności (15). Dokładnie zmapowaliśmy też różne aspekty ESG pod kątem wagi dla interesariuszy oraz realnego wpływu jaki na nie mamy jako firma, co pomaga w nadawaniu priorytetów działaniom. Określiliśmy i monitorujemy także bardzo konkretny cel klimatyczny – do 2030 roku zamierzamy zredukować naszą emisję CO2 o -50 proc. w porównaniu z 2015 rokiem. A do 2045 będziemy firmą klimatycznie neutralną. Do końca 2020 roku osiągnęliśmy już 34 proc. redukcji własnych emisji – mówi Adam Targowski, Environmental Director w Skanska CDE.

Branża nieruchomości odgrywa kluczową rolę w procesie transformacji globalnej ekonomii w kierunku zrównoważonej gospodarki. Liczby nie kłamią: tradycyjne budownictwo plasuje się na drugim miejscu, zaraz po produkcji żywności, wśród gałęzi gospodarki odpowiadających za największą emisję gazów cieplarnianych – według danych The World Economic Forum branża budowlana odpowiedzialna jest za ok. 10 proc. światowej emisji. Inwestorzy coraz bardziej biorą więc pod uwagę czynniki ESG przy wycenie aktywów.

Elementy strategii firm związane z aspektami dot. społeczeństwa, środowiska i ładu korporacyjnego, do tej pory postrzegane jako działania wizerunkowe, dziś stają się czynnikami, które mogą zadecydować o ich być albo nie być. Na polskim rynku, także wśród członków PINK, mamy już wiele dobrych przykładów działań i płynących z nich lekcji, które mogą posłużyć innym podmiotom za drogowskazy dla pozostałych na drodze do zdefiniowania swoich celów zrównoważonego rozwoju – mówi Agnieszka Jachowicz, Dyrektor operacyjny w Stowarzyszeniu Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych.

Kapitał woli zielone

Według danych zebranych przez Arcadis, już prawie 90 proc. inwestorów twierdzi, że zmieniło swoje procesy decyzyjne pod kątem ryzyka ESG, a 2/3 z nich jest przekonanych, że ocena aktywów w oparciu o ESG stanie się standardem w ciągu 5 lat.

Nie ulega wątpliwości, że ESG wpływa, a za chwilę będzie jeszcze mocniej, na sposób pozyskania i realizacji transakcji dotyczących nieruchomości. Z jednej strony prowadzone są działania legislacyjne na poziomie międzynarodowym, ale też i poszczególnych krajów dążące do uregulowania i doprecyzowania działań z zakresu ESG. Z drugiej, aspekty te wprowadzane są do strategii poszczególnych firm, w tym także inwestorów. W efekcie każda transakcja będzie poddawana procesowi due diligence także pod kątem ESG, a polityki firm nieruchomościowych dot. pozamaterialnych aspektów działalności będą miały bezpośrednie przełożenie na długoterminową wartość aktywów – mówi Joanna Plaisant, Strategic Partnership and Sustainability A. Director, Arcadis.

Regulacje w fazie powstawania

Nie ma jasno określonych, jednoznacznych przepisów regulujących działania firm w kierunku zrównoważonego rozwoju i ich ocenę w zakresie ESG. Aktualnie branża bazuje przede wszystkim na Dyrektywie NFRD oraz tzw. Taksonomii UE. Pierwsza z nich, wdrożona do polskiego porządku prawnego przez nowelizację ustawy o rachunkowości z 2017 roku, nakłada na największe spółki publiczne obowiązek corocznego raportowania danych ESG. Jej wprowadzenie w 2014 roku sprawiło, że informacje m.in. o działaniach ekologicznych nabrały znaczenia.

Taksonomia UE natomiast jest to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram usprawniające zrównoważone inwestycje. Taksonomia UE stanowi narzędzie mające ułatwić przedsiębiorstwom i inwestorom podejmowanie decyzji inwestycyjnych w kierunku bardziej zrównoważonych działań gospodarczych, prowadząc do stworzenia jednolitego systemu klasyfikacji działalności gospodarczych jako zrównoważonych środowiskowo. Wyróżniono tam 6 celów środowiskowych:

· łagodzenie zmian klimatu,

· dostosowanie do zmian klimatu,

· zrównoważone użytkowanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,

· przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,

· zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola,

· ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i ekosystemów.

W ramach wspomnianego pakietu został przedstawiony akt delegowany, stanowiący pierwszy zestaw technicznych kryteriów w zakresie dwóch pierwszych celów środowiskowych (łagodzenie zmian klimatu i dostosowanie do zmian klimatu). Akt ma obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku.

Jesteśmy przekonani, że kraje członkowskie UE będą przenosić wytyczne w zakresie ESG na grunt lokalnych regulacji. Na razie jedynym krajem, który wprowadził podatek od śladu węglowego jest Szwecja. Zaowocowało to redukcją emisji CO2 o 25 proc. bez wpływu na wynik ekonomiczny. Ten przykład pokazuje, że branża nieruchomości musi patrzeć na długoterminową wartość swoich aktywów także pod względem ich wpływu na środowisko – komentuje Joanna Plaisant.

Wyzwania stojące przed rynkiem nieruchomości

Eksperci PINK zgodnie mówią o największych wyzwaniach związanych z prowadzeniem polityki i działań nakierowanych na realizację pozafinansowych celów przez firmy z sektora nieruchomości. Wymieniają m.in. brak jednolitych standardów i ratingów, długi cykl życia projektu inwestycyjnego w sektorze nieruchomości w odniesieniu np. do celu neutralności klimatycznej UE w 2050 r., obalenie mitów dotyczących zrównoważonego budownictwa.

Aspekt klimatyczny jest stosunkowo najlepiej dodefiniowany, mierzalny i z pewnością będzie jednym z pierwszych, które zostaną wprowadzone do tego, co roboczo nazywamy „ESG due diligence”. Jednak wyzwaniem jest cykl życia projektu, który dla budynku biurowego trwa, przyjmijmy, 4 lata od pomysłu do zakończenia budowy. My chcemy być neutralni klimatycznie w 2045 r., co oznacza, że na drodze do tego celu możemy przeprowadzić 6 takich cykli, 6 kroków, implementując konieczne zmiany. Wiemy, jak poradzić sobie z wieloma zagadnieniami dotyczącymi dekarbonizacji, ale na część wciąż nie znamy odpowiedzi. Jednocześnie, prowadząc inwestycję deweloperską, nie możemy wprowadzać zbyt wielu zmian naraz, żeby nie mnożyć ryzyka. Także dla firm, które jeszcze nie rozpoczęły prac np. nad strategią dekarbonizacji, teraz jest na to najwyższa pora – komentuje Adam Targowski.

Zajmowaliśmy się projektowaniem biurowca V. Offices w Krakowie, który uzyskał 98,9 proc. punktów podczas certyfikacji BREEAM. Jest to drugi najwyższy wynik w historii tego standardu. Zredukowaliśmy pobór energii o 37 proc., emisję CO2 o 34 proc., a zużycie wody o ponad 57 proc.. I to udało nam się osiągnąć we współpracy ze świadomym inwestorem, bez niesamowitych rozwiązań, realizując bez przekroczenia zakładany budżet. Dziś już mitem jest, że zrównoważone budownictwo musi być drogie – przekonuje Wojciech Witek, współzałożyciel Iliard i członek zarządu Reesco Hospitality.

Nie ulega wątpliwości, że w ciągu nadchodzących lat temat ESG będzie przedmiotem wielu kolejnych dyskusji, zmian legislacyjnych, a przede wszystkim świadomego i głębokiego działania ze strony podmiotów, także z rynku nieruchomości. Spektrum aspektów, którymi należy się zająć jest szerokie, a kolejne rządy państw i międzynarodowe struktury będą wyznaczać coraz mocniejsze ramy postępowania. Im szybciej i rzetelniej każda z firm się tym tematem zajmie, tym łatwiej będzie jej funkcjonować w dłuższej perspektywie i tym większe korzyści dla społeczeństwa i środowiska osiągnie.