5 mln dotacji NFOŚiGW dla Biebrzańskego Parku Narodowego. To pieniądze na ochronę przed pożarami

Już za rok pożary nie będą tak groźne dla Biebrzańskiego Parku Narodowego, jak obecnie. Dzięki dotacji z NFOŚiGW, park rozbuduje system monitoringu przeciwpożarowego. Realizacja projektu rozpocznie się na początku 2022 roku. 

Biebrzański Park Narodowy znajduje się na terenach Kotliny Biebrzańskiej. Zajmuje powierzchnię ponad 59 tys. ha i obejmuje dolinę rzeki, od ujścia Niedźwiedzicy do Biebrzy, aż do ujścia Biebrzy do Narwi. Utworzony w 1993 roku, należy do najmłodszych parków narodowych w Polsce i zarazem najdzikszych. Nic dziwnego – na jego terenie znajdują się naturalne zbiorowiska wodne, bagienne i leśne, w tym największy w kraju zespół torfowisk niskich. Park obejmuje w swoich granicach część dwóch obszarów Natura 2000. Są to Ostoja Biebrzańska i Dolina Biebrzy. Na podstawie Konwencji Ramsarskiej jest również chroniony prawem międzynarodowym jako szczególnie cenny obszar wodno-błotny. To absolutnie unikatowa ostoja ptaków wodno-błotnych, łosi i wielu innych gatunków fauny.

Łatwopalne piękno

Biebrzański Park Narodowy ma jednak potężnego wroga, a jest nim ogień. Co roku na terenie BbPN odnotowuje się od kilku do nawet kilkudziesięciu pożarów. Co gorsza, ogień pojawia się zarówno na niewielkich połaciach, jak i na powierzchniach sięgających kilkuset hektarów. Wyjątkowo duży i niszczący był pożar, który w kwietniu 2020 r. zajął ponad 5500 ha cennych terenów. Były to głównie ekosystemy nieleśne m.in. w rejonie Czerwonego Bagna, stanowiące siedliska rzadkich gatunków roślin i zwierząt, zwłaszcza ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. Przez kilka dni z żywiołem walczyło prawie dwa tysiące strażaków, ratowników, żołnierzy, leśników, wędkarzy, pracowników Biebrzańskiego Parku Narodowego, a także społeczność lokalna.

Naszą powinnością jest ochrona przed ogniem tak wyjątkowych obszarów, będących skarbem polskiej przyrody i ważną częścią narodowego dziedzictwa. Zasoby Biebrzańskiego Parku Narodowego zostaną poddane szczególnemu zabezpieczeniu – tak, aby zminimalizować ryzyko powstawania pożarów i mieć odpowiednie środki prewencji, a w razie pojawienia się ognia – narzędzia do prowadzenia skutecznych działań ratunkowych – podkreśla Michał Kurtyka, minister klimatu i środowiska.

Z kamerą wśród drzew

Umowa zawarta z NFOŚiGW zakłada modernizację i rozbudowę systemu monitoringu przeciwpożarowego poprzez instalację specjalnych kamer wraz z infrastrukturą techniczną do przesyłu obrazu i danych. W ramach projektu powstanie system automatycznej detekcji dymu, którego częścią będą dwie nowe wieże (tzw. dostrzegalnie). W planie jest również wprowadzenie systemu komunikacji pożarowej między głównymi i terenowymi centrami monitoringu. Będzie on dostosowany do kontaktów z jednostkami służb zewnętrznych w czasie prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych.

Bardzo ważną częścią inwestycji będzie zakup ze środków NFOŚiGW sprzętu i wyposażenia do prewencji przeciwpożarowej i akcji ratunkowych. BbPN kupi m.in. 4 samochody patrolowo-gaśnicze z modułem gaśniczym, 4 mobilne zestawy gaśnicze szybkiego reagowania, ciągnik, beczkowóz, agregat talerzowy oraz 8 opryskiwaczy spalinowych. Projekt dopełni modernizacja bazy przechowywania i ochrony sprzętu oraz budowa magazynu w Goniądzu.

Stworzenie w Biebrzańskim Parku Narodowym systemu przeciwdziałania powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów pozwoli chronić przed ogniem cały jego obszar, a przez to wyjątkowe zasoby przyrodnicze, charakteryzujące się wysokim stopniem naturalności, różnorodnością oraz występowaniem wielu chronionych gatunków rzadkich i reliktowych – tłumaczy Małgorzata Golińska, wiceminister klimatu i środowiska, Główny Konserwator Przyrody.

Przede wszystkim: zapobiegać

Wydatki na inwestycję przeciwpożarową w Biebrzańskim Barku Narodowym w całości zostaną sfinansowane z dotacji ze środków własnych NFOŚiGW w ramach programu priorytetowego „Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej”. Realizacja projektu potrwa od 10 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku.

Pożary to jedno z najważniejszych i najtrudniejszych wyzwań w zarządzaniu ochroną przyrody Biebrzańskiego Parku Narodowego, a szczególnie niebezpieczne są wiosenne pożary w ekosystemach nieleśnych, które trawią najcenniejsze siedliska torfowisk – przyznaje Artur Wiatr, dyrektor BbPN Artur Wiatr. – Walka z ogniem wymaga odpowiedniego wyposażenia i sprzętu, w większości bardzo kosztownego, dlatego tak ważna jest dla nas dotacja na jego zakup przyznana przez NFOŚiGW – zaznacza Artur Wiatr, dyrektor BbPN.

Wieloletnia współpraca

To nie pierwsza dotacja dla Biebrzańskiego Parku Narodowego z budżetu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W sumie w latach 1989-2021 BbPN, na podstawie podpisanych 217 umów, otrzymał z NFOŚiGW dofinansowanie na różne projekty w łącznej kwocie 66 782 706,23 zł. Umowy te dotyczyły m.in. takich przedsięwzięć jak: ochrona przeciwpożarowa i wyposażenie służb BbPN w środki techniczne służące zabezpieczeniu przed pożarami, ochrona i renaturalizacja otwartych terenów bagiennych, ochrona siedlisk mokradłowych i ochrona ekosystemów leśnych.

W zakresie ochrony przeciwpożarowej dzięki dofinansowaniu z NFOŚiGW kilka lat temu BbPN zakupił 3 samochody patrolowo-gaśnicze typu pick up z modułem gaśniczym. Pojazdy te służą do celów przeciwpożarowych, a w szczególności do patrolowania terenu oraz gaszenia zarzewi ognia w ekosystemach nieleśnych i wspierania akcji gaśniczych prowadzonych przez straż pożarną. Wartość całkowita projektu wyniosła 439 755 zł, z czego dofinansowanie Narodowego Funduszu stanowiło 395 780 zł.